Onderzoek naar samenwerking musea leidt tot ‘Museumcoöperatie’

Onderzoek naar samenwerking musea leidt tot ‘Museumcoöperatie’

Samenwerken Vissen

In Friesland gaan negen musea op een typisch Friese manier met elkaar samenwerken, ze vormen een ‘coöperatie’: de Museumcoöperatie Súdwest-Fryslân. Het Mondriaanfonds besloot eind 2020 stevig bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van dit unieke samenwerkingsverband in het erfgoedveld. Met de bijdrage van het fonds en de Gemeente Súdwest-Fryslân kan de Museumcoöperatie in 2021 echt van start.

Vraag aan Blueyard

Maar het begon met een vraag aan Blueyard: hoe en op welke gebieden kunnen musea voordeel behalen door (beter) samen te werken? Die vraag kwam toevalligerwijs niet alleen uit Súdwest-Fryslân, maar ook uit de regio Brainport Eindhoven. In beide gevallen waren negen musea betrokken. Door met deze in totaal 18 musea te spreken, konden we ons een goed beeld vormen van de behoeften aan (en problemen met) samenwerking. Vervolgens konden we de gebieden in beeld brengen waar samenwerking kansrijk is en tot meerwaarde leidt. Zie afbeelding.

Verschillende kansen op samenwerken

Allereerst zien we kansen om samen ‘het verhaal van de regio beter te presenteren. Elk museum kan daarbij met eigen, maar wel onderling afgestemde projecten inzoomen op een specifiek aspect. Samen ontstaat een completer narratief.

Blueyard ziet ook samenwerkingskansen gerelateerd aan de collectie: van beheer en onderzoek tot bruikleenverkeer en het delen van depots. Musea kunnen door slimme samenwerking op gebied van publieksonderzoek en marketing een (veel) groter bereik realiseren.

Tot slot zien wij dat ook op het gebied van de organisatie samenwerking veel kan opleveren. Bijvoorbeeld, meer kennis in de organisatie, een sterker team van vrijwilligers, meer inkomsten, minder uitgaven door schaal voordelen en een sterkere lobby naar de lokale overheden.

Samenwerken gaat niet vanzelf

Maar als er dan zoveel winst te halen is uit samenwerking, waarom wordt het dan zo beperkt gedaan? Er blijken heel wat redenen om niet te gaan samenwerken. Belangrijke redenen zijn: het zijn concurrenten om publiek en middelen, het kost tijd (mensen) en aandacht, de samenwerkingspartners zijn niet gelijksoortig, etc. Maar tegelijkertijd blijken de musea wel degelijk in te zien dat ze door samenwerking verder kunnen komen dan alleen te blijven staan. Er is een duidelijk belang.

Dé cruciale factor om samenwerking te doen slagen, blijkt te liggen in het organiseren van die samenwerking. Samenwerken gaat niet vanzelf. Je moet er vorm aan geven en er moet een ‘motor’ zijn die de samenwerking keer op keer aanjaagt.

Museum Coöperatie Súdwest-Fryslân

In Súdwest-Fryslân hebben we met de negen musea een bijzondere vorm gevonden voor de samenwerking. Een vorm die nauw aansluit bij een lange traditie van samenwerken in Friesland: de coöperatie. De negen musea vormen straks een Museumcoöperatie. De komende jaren gaan de deelnemende musea gezamenlijk al werkenderwijs uitvinden hoe zo’n coöperatieve vereniging (want dat is het) het beste functioneert. Ze doen dat door in coöperatief verband projecten te realiseren. Projecten gericht op gezamenlijke marketing, een gezamenlijk narratief, gedeeld collectiebeheer, depot, etc. etc.

De Museumcoöperatie stelt een aanjager aan – een enthousiaste verbinder en doener. De aanloopkosten van dit nieuwe samenwerkingsmodel worden mede gefinancierd door het Mondriaan Fonds en de gemeente Súdwest-Fryslân.

 

 

Meer Nieuwsberichten